Kancelarie Radców Prawnych Klaudia Majer § Kopińska Alina

ul. Racławicka 32 lok. 1, 42-217 Częstochowa

e-mail: biuro@kancelaria-mk.pl

KONSUMENT

Zgodnie z art. 22(1) k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Zgodnie z definicją zawartą w Dyrektywie 93/13 w art. 2 lit. b) „konsument” oznacza każdą osobę fizyczną, która w umowach objętych zakresem dyrektywy działa w celach niezwiązanych ze swoją działalnością gospodarczą i zawodową. Z kolei „przedsiębiorca” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która w umowach objętych dyrektywą działa w ramach swej działalności gospodarczej lub zawodowej. 

  • badanie statusu konsumenta (podobnie jak badanie nieuczciwego charakteru warunków umownych) następuje wg stanu na moment zawarcia umowy i wyłącznie w relacji z bankiem
  • konsumentem jest się ze względu na przynależność do określonej grupy (grupy konsumentów), która jako taka charakteryzuje się określonymi cechami (strukturalnie słabsza pozycja względem przedsiębiorcy), a nie ze względu na posiadanie konkretnych cech przez konkretną osobę
  • TSUE uznał za niezbędne, aby kryteria, według których sąd dokonuje oceny, czy dany podmiot w konkretnym stosunku działa jako konsument miały charakter obiektywny, niezależny od konkretnych cech, jakimi ten podmiot wykazuje się w danym stosunku 
  • z orzecznictwa TSUE jasno wynika, że nawet niezwykle bliskie powiazanie strukturalne zawartej umowy z działalnością zawodową danej osoby, jak również wysoce specjalistyczny charakter zawieranych umów, wymagający niezwykle zaawansowanej wiedzy, duża częstotliwość ich zawierania oraz zaangażowanie na wysokim poziomie nie przesądza o utracie statusu konsumenta tej osoby w ramach umowy, która została zawarta poza zakresem działalności gospodarczej lub zawodowej danej osoby, w celu zaspokojenia jej potrzeb (wyrok Reliantco Investments LTD, C-500/18, wyrok Petruchowa, C-2018/18)  
  • we wniosku kredytowym wskazany został cel kredytowania – zakup działki budowlanej 

Przeciętny konsument 

„Przeciętny konsument” (XVII AmA 160/14 - wyrok SOKiK z 9 maja 2017 r.): 

  • mimo pewnego stopnia wiedzy i orientacji w rzeczywistości nie jest jednak profesjonalistą,
  • może więc nie mieć w danej dziedzinie pełnej, kompletnej i specjalistycznej wiedzy na poziomie właściwym dla profesjonalistów,
  • wiedza, jaką posiada przeciętny konsument nie pozwala mu na profesjonalną ocenę adresowanych do niego informacji dotyczących kredytów powiązanych z walutą obcą, 
  • może nie mieć dostępu do tylu informacji, którymi dysponuje przedsiębiorca,
  • zakłada, że przedsiębiorca jako profesjonalista jest podmiotem wiarygodnym, 
  • zakłada, że przedsiębiorca jako profesjonalista wskaże mu ryzyka związane  z daną transakcją, 
  • zakłada że otrzyma informacje, które nie będą wprowadzały go w błąd lub dawały złudnego poczucia bezpieczeństwa (o którym zapewniał bank). 

Przeciętny konsument a racjonalny inwestor 

Banki próbują postawić znak równości pomiędzy definicją „przeciętnego konsumenta” a definicją „racjonalnego inwestora” właściwą dla prawa obrotu papierami wartościowymi.

Banki uczyniły kredytobiorców uczestnikami rynku walutowego (FOREX) – nie informując ich o tym, a oni tylko przyszli do banku ponieważ chcieli otrzymać kredyt w określonej kwocie w złotych polskich. Czy przeciętny konsument ma wiedzę o rynku FOREX ? – odpowiedź jest oczywista – NIE. Czy oferując tak ryzykowny produkt bank sprawdzał doświadczenie kredytobiorców w tym zakresie ? – NIE bo okazałoby się, że go nie mają a co za tym idzie bank nie mógłby sprzedać swojego produktu.

W Polsce jest ponad 700 tys. Polaków z kredytami pseudofrankowymi, nie licząc kredytobiorców w innych krajach – którzy są przeciętnymi konsumentami i którzy dali się zwieść reklamom i zapewnieniom o stabilności CHF i bezpieczeństwie kredytów indeksowanych. Ci przeciętni konsumenci ulegli technikom sprzedażowym banków i pośredników finansowych. Pomimo tego, że wokół kredytów pseudofrankowych toczy się od wielu lat dyskusja, również Sądy nie były obojętne na argumenty banków o uczciwym charakterze umów – dopiero teraz wykształca się jednolita linii orzecznicza.  

Gdyby ktoś tym przeciętnym konsumentom powiedział, że:

  • ryzyko walutowe jest nieograniczone,
  • mogą nie spłacić kredytu, 
  • kwota ze sprzedaży nieruchomości może nie pokryć ich długu 
  • bank rozdaje wszystkie karty 
  • stają się graczami na rynku FOREX

tylko wówczas przeciętny, racjonalnie myślący konsument po takiej informacji ze strony banku mógłby podjąć świadomą decyzję i z pewnością nie nabyłby takiego produktu. 

Wyedukowany konsument 

Nawet odpowiednie wyedukowanie może nie wystarczać w relacjach podmiotu słabszego ze znacznie silniejszym (a takim jest bank), który wykorzystuje swoją pozycję. „Wyedukowanie” konsumenta nie zwalnia przedsiębiorcy od obowiązku:

  • rzetelnego,
  • pełnego,
  • jasnego i prawdziwego informowania,
  • niewprowadzania w błąd,
  • przestrzegania kodeksu dobrych praktyk,
  • ujawniania rzeczywistego handlowego celu praktyki,
  • niezatajania i przekazywania w sposób jasny, jednoznaczny i we właściwym czasie istotnych informacji dotyczących produktu.

Doświadczenie zawodowe konsumenta

Konsument (niezależnie od tego jaki zawód wykonuje) znajduje się zawsze w słabszej pozycji w stosunku do przedsiębiorcy – dlatego jest objęty reżimem ochrony wprowadzonym przez dyrektywę 93/13. Słabsza pozycja konsumenta wobec przedsiębiorcy dotyczy: 

  • zarówno stopnia poinformowania klienta,
  • jego siły przetargowej w obliczu sformułowanych z góry przez przedsiębiorcę warunków, na których treść konsument nie ma wpływu. 

TSUE  w wyroku z dnia 3 września 2015 r. w spr. Costea C-110/14 uznał, że adwokat zawierający umowę z przedsiębiorcą, ze względu na brak związku z działalnością kancelarii, znajduje się w słabszej pozycji względem przedsiębiorcy – i należy uznawać go za konsumenta podlegającego ochronie dyrektywy. 

Prowadzenie działalności gospodarczej w mieszkaniu 

Nie będzie traktowana jako przedsiębiorca osoba, która część nieruchomości mieszkalnej przeznaczyła na prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. 

Tym bardziej nie straci statusu konsumenta osoba, która w miejscu zamieszkania jedynie zarejestruje działalność gospodarczą, którą faktycznie wykonuje poza domem.

Wynajmowanie kredytowanej nieruchomości 

O statusie konsumenta decyduje moment zawarcia umowy i zamiar jaki kredytobiorca miał w tym czasie. 

Jeśli kredytobiorca zakupił nieruchomość, w której zamieszkał a następnie z różnych przyczyn losowych (brak środków na spłatę kredytu, rozwód, wyjazd) zmuszony został do jej wynajęcia – to w dalszym ciągu będzie traktowany jak konsument. 

INFORMACJA O PRYWATNOŚCI PLIKÓW COOKIES

Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić wrażenia podczas przeglądania witryny. Część plików cookies, które są sklasyfikowane jako niezbędne, są przechowywane w przeglądarce, ponieważ są konieczne do działania podstawowych funkcji witryny.

Używamy również plików cookies stron trzecich, które pomagają nam analizować i zrozumieć, w jaki sposób korzystasz z tej witryny. Te pliki cookies będą przechowywane w przeglądarce tylko za Twoją zgodą. Możesz również z nich zrezygnować, ale rezygnacja z niektórych z tych plików może mieć wpływ na wygodę przeglądania.

Klikając „Przejdź do serwisu” udzielasz zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych dotyczących Twojej aktywności na naszej stronie. Dane są zbierane w celach zgodnych z naszą polityką prywatności oraz polityką cookies. Zgoda jest dobrowolna. Możesz jej odmówić lub ograniczyć jej zakres klikając w "Preferencje cookies".

W każdej chwili możesz modyfikować udzielone zgody w zakładce: informacje i regulaminy — zresetuj ustawienia cookies.

RODZAJE PLIKÓW COOKIES UŻYWANYCH NA NASZEJ STRONIE

Dane są zbierane w celach zgodnych z naszą polityką prywatności. Zgoda jest dobrowolna. Możesz jej odmówić lub ograniczyć jej zakres.

W każdej chwili możesz modyfikować udzielone zgody w zakładce: informacje i regulaminy — zresetuj ustawienia cookies.

Niezbędne

Przyczyniają się do użyteczności strony poprzez umożliwianie podstawowych funkcji takich jak nawigacja na stronie i dostęp do bezpiecznych obszarów strony internetowej. Strona internetowa nie może funkcjonować poprawnie bez tych ciasteczek.

Statystyczne

Pomagają zrozumieć, w jaki sposób różni Użytkownicy Serwisu zachowują się na stronie, gromadząc i zgłaszając anonimowe informacje.

Marketingowe

Marketingowe pliki cookie stosowane są w celu śledzenia użytkowników na stronach internetowych. Ich celem jest wyświetlanie reklam, które są istotne i interesujące dla poszczególnych Użytkowników, a tym samym bardziej cenne dla wydawców, reklamodawców i strony trzecie (np. Google, Facebook).